ŞAMAN ÇALGISI: TEMİR KOMUZ (DEMİR KOPUZ) Türk dünyasının en eski çalgılarındandır. Parmak büyüklüğünde bir gövdenin arasına gergin şekilde takılmış bir demirden oluşur. Ağızdan nefes üflenir aynı zamanda parmakla da gergin demir tel titretilir. Eski Türk şamanları bu çalgıyı törenlerinde kullanmışlardır. Bu aletin anavatanı Orta Asyadır ve Türk kaynaklıdır. Tuva bölgesine has bu çalgının 4000 yıllık geçmişi vardır. Ağız Komuzu, Temir, Ağız Arpı, Gubuz, Şan Kopuz gibi isimlerle de bilinir. Gubuz (Şan kopuz): Orta Asya’da çok kullanılmasına rağmen ülkemizde pek bilinmeyen ağız kopuzu (gubuz, şan kopuz), aynı malzemeden bir çerçeveye oturtulmuş metal ya da kamış yayın ağız boşluğunda çalınması ile ses verir. Bütün Türk boylarında kullanılmaktadır. Yakutistan’ın milli enstrümanıdır. UZUNLUK: 11,5 CM